Κάνναβης – Ιατρικές ενδείξεις
- By Tassos Spandideas
- 4 December, 2018
- Comments Off on Κάνναβης – Ιατρικές ενδείξεις
ΚΑΝΝΑΒΗΣ – ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ
Αναστάσιος Σπαντιδέας MD, PhD, FCCP Παθολόγος – Κλινικός Φαρμακολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Η κάνναβη, γνωστή και σαν μαριχουάνα ή χασίς, είναι ένα προϊόν που προέρχεται από το φυτό Κάνναβη (δύο είναι τα πιο γνωσά είδη του φυτού είναι η Cannabis sativa=κάνναβης η ήμερος και Cannabis indica=Ινδική κάνναβης. Υπάρχουν όμως και περίπου άλλες 100 παραλλαγές του φυτού). Η συνηθέστερη μορφή με την οποία χρησιμοποιούνται σήμερα τα προϊόντα της Κάνναβης είναι τα αποξηραμένα φύλλα, τα άνθη και οι μίσχοι, του φυτού. To χασίς, είναι αποξηραμένο ρετσίνι που βγαίνει από τις αδενικές τρίχες του φυτού ενώ το χασισέλαιο είναι το παχύρρευστο υλικό που παράγεται από παράνθια φύλλα του φυτού.
Η χρήση της κάνναβης για θεραπευτικούς, ψυχαγωγικούς, θρησκευτικούς σκοπούς ανάγεται στην 3η χιλιετία π.Χ
Η κάνναβης περιέχει πάνω από 450 χημικές ουσίες μεταξύ των οποίων και περίπου 60 αλκαλοειδή που ανήκουν στην κατηγορία των κανναβινοειδών. Από τα κανναβινοειδή αυτά που ασκούν τις ισχυρότερες ψυχοδραστικές επιδράσεις τους στον οργανισμό μας είναι η Δ9-τετραϋδροκανναβινόλη (γνωστή ως THC), η κανναβιδιόλη (CBD) και η κανναβινόλη (CBN). Όλες οι ποικιλίες του φυτού κάνναβης δεν περιέχουν την ίδια ποσότητα των ψυχοδραστικών κανναβινοοειδών με αυτές της ινδικής κάνναβης και της ημέρου κάνναβης να περιέχουν την μεγαλύτερη ποσότητα. Σήμερα πολλές από τις δραστικές ουσίες που περιέχονται στο φυτό παρασκευάζονται στο εργαστήριο.
Σαν φυτό η κάνναβης είναι πολλαπλώς εκμεταλλεύσιμο αφού οι ίνες του, τα άνθη του και οι καρποί βρίσκουν χρήση σε πολλούς τομείς όχι μόνο της ιατρικής αλλά και της βιομηχανία όπως στην υφαντουργία όπου οι καλής ποιότητας ίνες χρησιμοποιούνται για την κατασκευή εκλεκτής ποιότητας υφασμάτων, ενώ ίνες κατώτερης ποιότητας χρησιμοπούνται για την κατασκευή σχοινιών, σπάγκων, υφασμάτων για σάκους, για πανιά ιστιοφόρων και για το ΄΄κανναβάτσο.΄΄ Στη χαρτοβιομηχανία χρησιμοποιείται για παραγωγή χαρτιού ειδικής ποιότητας. Γνωστή επίσης είναι σε όλους μας και το ΄΄καννάβι΄΄ που χρησιμοποιούν οι υδραυλικοί για τη στεγανοποίηση σωλήνων και βρυσών και το οποίο αποτελείται από σπασμένες κατώτερης ποιότητας ίνες. Οι σπόροι της κάνναβης γνωστοί ως ΄΄καναβούρι΄΄ χρησιμοποιούνται για τροφή ωδικών πτηνών και το οποίο λόγω αφενός των πλούσιων θρεπτικών τους υλικών και του περιεχομένου λαδιού όσο και της μικρής περιεκτικότητάς των σε THC διερευνάται η χρήση τους και για διατροφικούς σκοπούς.
Παρότι σήμερα η κατοχή και χρήση προϊόντων κάνναβης θεωρείται παράνομη, από τις αρχές του 20ου αιώνα, στις περισσότερες χώρες του κόσμου εντούτοις υπολογίζεται ότι περίπου το 4% του ενήλικου πληθυσμού παγκοσμίως (δηλ περίπου 162 εκατομμύρια άτομα κάνουν χρήση κάνναβης ετησίως και περίπου το 0,6% δηλ. (περίπου 22,5 εκατομμύρια άτομα) την χρησιμοποιούν σε καθημερινή βάση. Στις ΗΠΑ η μαριχουάνα σήμερα αποτελεί την πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη παράνομα ψυχοδιεγερτική ουσία με περίπου 11 εκατομμύρια νεαρών ατόμων (ηλικλίας 18-25 ετών) να κάνουν τακτική χρήση αυτής.
Τα διάφορα σκευάσματα προϊόντων κάνναβης συνήθως λαμβάνονται με τη μορφή καπνίσματος (σιγαρέτων, πίπας, ναργιλέ), εισπνοών (εκνεφώματα) ή με τη μορφή τροφών ή ποτών.
Η μαριχουάνα, το χασίς και τα διάφορα άλλα παράγωγα της κάνναβης κατατάσσονται στην κατηγορία των εξαρτησιογόνων ουσιών μια και η χρόνια χρήση του οδηγεί σε εξάρτηση και σε δυσκολία διακοπής.
Το παθητικό κάπνισμα μαριχουάνας δεν έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση αλλά μπορεί να προκαλέσει τις αρνητικές επιπτώσεις που προκαλεί η χρόνια χρήση της μαριχουάνας . Επίσης το παθητικό κάπνισμα μαριχουάνας/χασίς δεν οδηγεί σε ανιχνεύσιμες ποσότητες κανναβινοειδών στο αίμα ή στα ούρα των παθητικών καπνιστών.
Κατά το κάπνισμα της μαριχουάνας η τετραϋδροκανναβινόλη απορροφάται τάχιστα από τα πνευμόνια μας μπαίνει στο αίμα και μέσω αυτού φτάνει γρήγορα στον εγκέφαλό μας όπου συνδέεται με ειδικούς υποδοχής που ρυθμίζουν τόσο τη διάθεσή μας όσο και πολλές άλλες λειτουργίες του οργανισμού μας.
Θα πρέπει να ξέρουμε ότι και ο ανθρώπινος οργανισμός παράγει από μόνος του τις δικές του κανναβινοειδείς ουσίες οι οποίες παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της διάθεσης του ατόμου, στη μνήμη, στη σκέψη, στην ικανότητα συγκέντρωσης, στην αντίληψη του χρόνου και του πόνου, στην όρεξη καθώς και στη λειτουργία των αισθήσεων (όρασης, ακοής, όσφρησης, γεύσης, αφής)
Η μακροχρόνια χρήση κάνναβης δεν είναι άμοιρη συνεπειών από τον οργανισμό μας μια και προκαλεί σοβαρές βλάβες. Οι βλάβες αυτές μπορεί να διακριθούν σε βραχυχρόνιες και σε μακροχρόνιες.
Στις βραχυχρόνιες επιπτώσεις των κανναβινοειδών στον οργανισμό μας, εκτός από την μεταβολή της ψυχικής μας διάθεσης προς το καλύτερο (το άτομο αισθάνεται ανεβασμένο ψυχολογικά) περιλαμβάνονται :
• Η μεταβολή των αισθήσεων π.χ το άτομο αντιλαμβάνεται τα χρώματα εντονότερα
• Μεταβάλλεται η αίσθηση του χρόνου (ο χρήστης δεν έχει αίσθηση του χρόνου
• Μειόνονται οι κινητικές δεξιότητες του ατόμου
• Δυσκολίες στις νοητικές λειτουργίες όπως στη σκέψη και στην επίλυση προβλημάτων
• Μείωση της μνήμης
• Παραισθήσεις ή ψευδαισθήσεις (συμβαίνουν επί λήψεως μεγάλων δόσεων)
• Ψυχωτικές εκδηλώσεις (παρατηρούνται επί υψηλών δόσεων)
Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις των κανναβινοειδών παρατηρούνται συνήθως σε άτομα που κάνουν χρήση κάνναβης από νεαρή ηλικία και σε αυτές περιλαμβάνονται οι διαταραχές στη μνήμη, στη σκέψη και στη μάθηση, η εμφάνιση παροδικών παραισθήσεων ή παρανοϊκών εκδηλώσεων ή η επιδείνωση των συμπτωμάτων που πάσχουν από σχιζοφρένεια. Επίσης η μακρά χρήση κάνναβης μπορεί να οδηγήσει στην εγκατάσταση μια αγχώδους ή καταθλιπτικής συνδρομής ή ακόμα μιας αυτοκτονικής διάθεσης ιδιαίτερα σε εφήβους.
Παράλληλα εκτός από τις ανωτέρω διαταραχές από το νοητικό επίπεδο διαταραχές μπορεί να προκληθούν και από άλλα οργανικά συστήματα του οργανισμού μας όπως :
• Διαταραχές από το αναπνευστικό σύστημα. Τα άτομα που καπνίζουν μαριχουάνα/χασίς μπορεί να εμφανίσουν τα ίδια αναπνευστικά προβλήματα με αυτά που παρουσιάζουν τα άτομα που είναι χρόνιοι χρήστες καπνού. Η πίσσα που περιέχεται στα τσιγαριλίκια κάνναβης είναι κατά 50% περισσότερο τοξική από αυτή που περιέχεται στα τσιγάρα που κατασκευάζονται από καπνό. Υπολογίζεται ότι 3 μόνο τσιγαριλίκια κάνναβης έχουν στους πνεύμονες τις ίδιες βλαπτικές επιδράσεις που έχει το κάπνισμα ενός ολόκληρου πακέτο των 20 τσιγάρων.
• Διαταραχές από το καρδιαγγειακό σύστημα. Τα άτομα που καπνίζουν μαριχουάνα/χασίς μπορεί να εμφανίσουν αύξηση των καρδιακών παλμών και καρδιακές αρρυθμίες που είναι ιδιαίτερα επικινδυνες στα άτομα με καρδιακά προβλήματα ή στα ηλικιωμένα άτομα
• Διατεραχές εγκυμοσύνης και βλάβες στο έμβρυο. Γυναίκες σε εγκυμοσύνη που κάνουν χρήση κάνναβης μπορεί να εμφανίσουν πρόωρο τοκετό, να γεννήσουν παιδιά μικρού σωματικού βάρους ή παιδιά με προβλήματα εγκεφαλικής ανάπτυξης ή συμπεριφοράς.
• Ναυτία και επίμονους εμέτους. Η τακτική και μακροχρόνια χρήση κανναβης μπορεί να προκαλέσει σε ορισμένα άτομα το ΄΄σύνδρομο υπερεμεσίας από κανναβινοειδή.΄΄
Ενώ η χρήση της αυτούσιας μαριχουάνας και του χασίς θεωρείται σήμερα παράνομη, στις περισσότερες χώρες του κόσμου, δύο απο τις πιο ψυχοδραστικές ουσίες που περιέχονται σε αυτή η τετραϋδροκανναβινόλη και η η κανναβιδιόλη έχουν κινήσει από πολλού το ιατρικό ενδιαφέρον για θεραπευτική χρήση και έχουν δοκιμασθεί για ένα μεγάλο εύρος νοσημάτων όπως αυτοάνοσα νοσήματα (περιλαμβανομένης της σκλήρυνσης κατά πλάκας), νόσος του περιφερικού κινητικού νευρώνα, επιληψία, ινομυαλγία, συνδρόμου χρόνιας κόπωσης, διάφορες μορφές χρόνιων πόνων, διάφορες ψυχολογικές παθήσεις, ναυτία και έμετοι από χημειθεραπεία κ,ά. Παρ΄όλη την έντονη κλινική έρευνα που πραγματοποιείται σήμερα σε μεγάλα ιατρικά κέντρα για την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των κανναβινοειδών σε όλες τις προαναφερθείσες παθήσεις εν τούτοις τα μέχρι σήμερα ευρήματα δικαιολογούν την ιατρική τους χρήση σε πολύ περιορισμένο αριθμό παθήσεων.
Αποτέλεσμα των ιατρικών ευρημάτων από τις κλινικές μελέτες είναι και η έγκριση στις ΗΠΑ δύο προϊόντων που περιέχουν την τετραϋδροκανναβινόλη σαν δραστική ουσία με την μορφή χαπιών (της Nabilone και της Dronabinol). Τα σκευάσματα αυτά ενδείκνυνται για την αντιμετώπιση της ναυτίας και των εμέτων που προκαλεί η χημειθεραπεία και η ακτινοθεραπεία σε καρκινοπαθείς καθώς και για την αντιμετώπιση της ανορεξίας και της απίσχνασης στους ασθενεί που πάσχουν από AIDS. Στην Ευρώπη (Μ. Βρετανία) καθώς και στον Καναδά έχει εγκριθεί και κυκλοφορεί (όχι όμως και στις ΗΠΑ) το σκεύασμα Sativex σε μορφή στοματικού σπρέυ που περιέχει τετραϋδροκανναβινόλη και κανναβιδιόλη και που έχει σαν κύρια ένδειξη τα μυικά προβλήματα που συνοδεύουν τη σκλήρυνση κατά πλάκας. Οι κλινικές μελέτες με αυτού του είδους τα σκευάσματα συνεχίζονται και πιστεύεται ότι οι ενδείξεις τους θα διευρυνθούν και σε άλλες παθολογικές καταστάσεις με πρώτη την αντιμετώπιση κυρίως του χρόνιου πόνου.
Επίσης εκτός των άλλων πιστεύεται ότι η νομιμοποίηση της χρήσης της κάνναβης μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της χρήσης και κυρίως της κατάχρησης των οπιοειδών που αποτελεί σήμερα ένα τεράστιο και συνεχώς διογκούμενο πρόβλημα που παίρνει τη μορφή της επιδημίας κυρίως στις ΗΠΑ.
Copyright © 2024