Στυτική δυσλειτουργία

Τι είναι η στυτική δυσλειτουργία                                                                                                      Σαν στυτική δυσλειτουργία χαρακτηρίζεται η παροδική ή και μόνιμη αδυναμία επίτευξης ή/και διατήρησης της στύσης για την σεξουαλική πράξη. Υπό τον ευρύτερο όμως ορισμό στην ένοια της στυτικής δυσλειτουργίας περιλαμβάνονται  εκτός από τα προβλήματα στύσης  και όλες οι συναφείς διαταραχές που σχετίζονται με την ερωτική επιθυμία, τη σεξουαλική διέγερση ακολουθούμενη από στύση, την εκσπερμάτιση, τον οργασμό και την ικανοποίηση.

Το μέγεθος του προβλήματος
Το πρόβλημα της στυτικής δυσλειτουργίας είναι παγκόσμιο και σήμερα υπολογίζεται ότι  πάνω από 200 εκατομμύρια άνδρες στον κόσμο παρουσιάζουν το πρόβλημα αυτό με τάσεις συνεχούς ανόδου. Ειδικώτερα επιδημιολογικές μελέτες υπολογίζουν ότι η συχνότητα της στυτικής δυσλειτουργίας σε παγκόσμιο επίπεδο έχει αυξηθεί  από 152 εκατομμύρια άνδρες που ήταν το 1995 σε 200 εκατομμύρια το 2006 ενώ υπολογίζεται να φθάσει σε 322 εκατομμύρια  το 2025. Αντίστοιχα στοιχεία για την Ελλάδα δεν υπάρχουν. Από μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί στις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία φαίνεται ότι η συχνότητα της στυτικής δυσλειτουργίας αυξάνει παράλληλα με την ηλικία αφού βρέθηκε ότι  το 5% των ανδρών με ηλικία μικρότερη από τα 40 έτη, το 10% των ανδρών με ηλικία 40-60 έτη, το 20% των ανδρών ηλικίας 60-70 ετών και το 50% των ανδρών άνω των 70 ετών παρουσιάζουν κάποιου βαθμού στυτική διαταραχή.

Πίνακας Ι : Συχνότητα εμφάνισης Στυτικής Δυσλειτουργίας σε σχέση με την ηλικία

Ηλικία Ποσοστά   Στυτικής δυσλειτουργίας
20 – 30 5 – 10 %
40 – 50 20 – 40 %
60 και άνω 50 – 70 %

Ένα άλλο σημαντικό πρόβλημε που σχετίζεται με τη στυτική δυσλειτουργία είναι το ότι η πλειονότητα των πασχόντων βιώνουν το πρόβλημά τους σιωπηρά χωρίς να το εκμηστηρεύονται πουθενά ακόμα και στο γιατρό τους. Ετσι έχει βρεθεί ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των πασχόντων παραμένει αδιάγνωστο και κατά συνέπεια παραμένει αβοήθητο  και ότι μόνο το 10% των ανδρών που παρουσιάζουν στυτική δυσλειτουργία συζητά το πρόβλημά του και αναζητεί κάποια ιατρική βοήθεια. Συχνά η σύντροφος είναι αυτή που είτε εκθέτει το πρόβλημα στο γιατρό της είτε παρακινεί τον άνδρα να συμβουλευθεί κάποιο γιατρό.

Η στυτική δυσλειτουργία δεν επηρεάζει μόνο τη σεξουαλική δραστηριότητα του ανδρός αλλά οι επιπτώσεις της προβάλλουν σε πάρα πολλούς  τομείς της υγείας και της καθημερινότητάς του επηρεάζοντας σημαντικά τόσο τον ψυχισμό όσο και την ποιότητα ζωής τόσο των ανδρών που έχουν το πρόβλημα όσο και των συντρόφων των.

Αίτια στυτικής δυσλειτουργίας                                                                                                                 Τα αίτια της στυτικής δυσλειτουργίας είναι πολλαπλά μια και η νόσος θεωρείται πολυπαραγοντική με σαφείς ψυχοκοινωνικές αλλά και βιολογικές συνιστώσες.                                                                                                                                                           Τα αίτια αδρά μπορούν να διακριθούν σε ψυχογενή και οργανικά. Πολύ συχνός όμως είναι και ο συνδυασμός των δυο ανωτέρω αφού το ένα, κατά την πορεία της πάθησης, επιπλέκεται και από το άλλο. Στην συντριπτική  τους πλειοψηφία πάντως (περισσότερο από 85%) τα αίτια της στυτικής δυσλειτουργίας  είναι οργανικά αίτια..
Τα ψυχογενή αίτια συναντώνται συχνότερα σε  άτομα νεαρώτερης ηλικίας, όμως ψυχογενές στοιχείο και μάλιστα εντονώτατο μπορεί να εγκατασταθεί  σαν επιπλοκή  και σε διαταραχές στυτικής δυσλειτουργίας  οργανικής αιτιολογίας και σε άτομα μεγαλύτερων ηλικιών. Ψυχολογικά αίτια που οδηγούν ή προδιαθέτουν σε στυτική δυσλειτουργία είναι πολλά με το άγχος του σύγχρονου ανθρώπου (επαγγελματικό, οικογενειακό, κοινωνικό) να αποτελεί την κυρίαρχη αιτία. Φοβίες και προκαταλήψεις καθώς και σχεδόν όλες οι αγχώδεις και ψυχικές διαταραχές μπορούν να εκδηλωθούν ή να επιπλακούν κατά την πορεία της νόσου με στυτική δυσλειτουργία. Οι ψυχογενείς παράγοντες μπορούν να συμβάλλουν στη εκδήλωση στυτικής δυσλειτουργίας  στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ακόμα και όταν δεν αποτελούν το κύριο αίτιο.

Τα οργανικά αίτια, σε αντίθεση με ότι πιστεύαμε παλαιότερα, αποτελούν τη συχνότερη αιτία στυτικής δυσλειτουργίας  αφού ακόμα και στις περιπτώσεις που θεωρούμε ότι τα αίτια είναι καθαρά ψυχογενή σχολαστικός έλεγχος μπορεί να αποκαλύψει κάποια υποκείμενη νόσο η οποία μπορεί να βρίσκεται ακόμα σε λανθάνουσα κατάσταση. Ετσι σε διάφορες μελέτες έχει δειχθεί ότι οι άνδρες που εμφανίζουν συμπτώματα ανικανότητας σε ένα ποσοστό περίπου 50% εμφανίζουν υποκλινικό ή αδιάγνωστο σακχαρώδη διαβήτη ή κυκλοφορικά προβλήματα
Στα οργανικά αίτια περιλαμβάνονται:

–   Αγγειακές παθήσεις ( σακχαρώδης διαβήτης, καρδιαγγειακή νόσος, αρτηριοσκλήρηνση, υπερλιπιδαιμία, υπέρταση, αγγειακή εγκεφαλοπάθεια)

–  Παθήσεις Νευρικού συστήματος ( εγκεφαλικά επεισόδια, σκλήρυνση κατά πλάκας, νόσος του Πάρκινσον, παθήσεις Νωτιαίου μυελού, όγκοι του εγκεφάλου ή του Νωτιαίου μυελού, χειρουργικές επεμβάσεις πυέλου με διατομή νεύρων όπως π.χ σε προστατεκτομές)

–   Ενδοκρινοπάθειες (υπογοναδισμός, υπερπολακτιναιμία, υπερ ή υποθυρεοειδισμός)

–   Ανατομικές ανωμαλίες (φίμωση, παραφίμωση, απλασία ή υποπλασία πέους)

–  Φαρμακευτικά αίτια σαν παρενέργεια φαρμάκων που λαμβάνονται για κάποια πάθηση ( αντι-υπερτασικά, αγχολυτικά, υπναγωγά, αντικαταθληπτικά, αντιψυχωτικά, αντιεπιληπτικά, αντιφλεγμονώδη, διουρητικά, καρδιτονωτικά, β-αναστολείς κ.ά)

Κατάχρηση ουσιών (ηρωίνη, κοκαϊνη, χασίς, μαριχουάνα, αλκοόλ, καπνός)                                                                                                                                                             Σπάνια όμως, όπως ήδη τονίσθηκε, μπορεί να υπάρξει αμιγής οργανική βλάβη που να ευθύνεται για στυτική δυσλειτουργία χωρίς

Κλινική εικόνα στητικής δυσλειτουργίας

Η στυτική δυσλειτουργία μπορεί να εκδηλωθεί  με μια ποικιλία κλινικών συμπτωμάτων  τα οποία άλλοτε είναι μόνιμα και άλλοτε περιστασιακά και διαλείποντα. Εκτός από την κλασική εκδήλωση της παντελούς έλλειψης ή της μη αποτελεσματικής στήσης μια σειρά άλλων εκδηλώσεων μπορούν να συμπληρώσουν το φάσμα των κλινικών εκδηλώσεων της στητικής δυσπραγίας . Τέτοιες μπορεί να είναι διαταραχές εκσπερμάτισης (πρόωρος εκσπερμάτιση, αδυναμία εκσπερμάτισης), έλλειψη ερωτικής επιθυμίας, απουσία ή μείωση της συχνότητας και της έντασης των πρωινών στύσεων, αδυναμία στυτικού επεισοδίου τη στιγμή της ερωτικής επαφής ή αδυναμία διατήρησης της στύσης κατά τη διάρκεια των ερωτικών παιχνιδιών είτε μετά την κολπική διείσδυση

Διάγνωση στυτικής δυσλειτουργίας

Η λήψη του λεπτομερούς ιστορικού καθώς και η λεπτομερής κλινκή εξέταση του ασθενούς αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στη διάγνωση της στυτικής δυσλειτουργίας. Κατά τη λήψη του ιστορικού και με την οικοδόμηση  άριστου επιπέδου επικοινωνίας και κλίματος εμπιστοσύνης όλο το ψυχολογικό υπόβαθρο του ασθενούς έρχεται στην επιφάνεια και ο γιατρός μπορεί να συνάγει πολύτιμα συμπεράσματα για τα προβλήματα που βιώνει ο ασθενής του και που πιθανότατα συμβάλλουν πρωτογενώς ή δευτερογενώς στο πρόβλημά του. Πολύτιμη αποδεικνύεται η χρήση ειδικών ερωτηματολογίων όπως π.χ ο διεθνής δείκτης στυτικής λειτουργάς ΙΙΕF με τον οποίο μπορεί να προσδιορισθεί επακριβώς ο βαθμός στυτικής διαταραχής.

Πίνακας ΙΙ : Κλινικές πληροφορίες που μπορούν να κατευθύνουν τη διαφορική διάγνωση ψυχογενούς από οργανικής αιτιολογίας Στυτική Δυσλειτουργία  (Σ.Δ)                                                                                 

Οργανική   αιτιολογίας  Σ. Δ Ψυχογενούς   αιτιολογίας  Σ .Δ
Προοδευτική   εμφάνιση και επιδείνωση της  Σ.Δ Απότομη έναρξη με   εκδήλωση αδυναμία στήσης
Εκδηλώνεται υπό   οποιεσδήποτε συνθήκες ανεξαρτήτως προϋποθέσεων (συντρόφου, περιβάλλοντος,   κούρασης Εκδηλώνεται υπό   συγκεκριμένες συνθήκες (φόβος, άγχος, κούραση κλπ)
Απουσία νυκτερινών/   πρωινών στήσεων Καλές νυκτερινέ/   πρωινές στήσεις
Φυσιολογική   επιθυμία για σεξ Ελλειψη ή μειωμένη   επιθυμία για σεξ
Φυσιολογική   σεξουαλική ανάπτυξη με καλές επιδόσεις μέχρι την έναρξη των προβλημάτων Προβληματική   σεξουαλική ανάπτυξη ιδιαίτερα κατά την έναρξή της

 

Διάφορες εργαστηριακές εξετάσεις μπορεί να χρειασθούν για την περαιτέρω διερεύνηση του προβλήματος σε αυτές περιλαμβάνονται :

–  Γενικές τυπικές εξετάσεις αίματος και ούρων (γεν. αίματος, ΤΚΕ, γεν ούρων, ουρία, κρεατινίνη, σάκχαρο, γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνηλιπίδια, ηπατικός έλεγχος, ηλεκτρολύτες κλπ)

–  Ειδικές εξετάσεις αίματος και ούρων και ειδικές, όπως η μέτρηση συγκεκριμένων ορμονών ( Τ3, Τ4, ΤSH, FSH, LH, Προλακτίνη, Τεστοστερόνη).

–  Eξειδικευμένες εξετάσεις που στηρίζονται στην πρόκληση στυτικών επεισοδίων με τη χρήση αγγειοδιασταλτικών ουσιών και τον έλεγχο αυτών.Αυτές είναι :                                                                                                                                                                         1. Η δυναμική σκληρομετρία πραγματικού χρόνου (RT Rigiscan)

2. Το Doppler υπερηχογράφημα των πεϊκών αρτηριών.

–  Πολύτιμη είναι η μελέτη των νυκτερινών στύσεων (NPT), των αντανακλαστικών δηλαδή στυτικών επεισοδίων που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια του βαθέως ύπνου. Αυτές, έχοντας συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (αριθμό, διάρκεια, σκλητότητα) και εκφράζοντας την ομαλή ή όχι λειτουργία του στυτικού μηχανισμού ανεξαρτήτως ψυχογενών ερεθισμάτων, μπορούν να θέσουν τη διαφορική διάγνωση μεταξύ ψυχογενούς και οργανικής διαταραχής.

Έτσι ελέγχεται πλήρως ο ασθενής με σκοπό αφενός μεν την αποκάλυψη και θεραπεία ασθενειών που κρύβονται πίσω ή προκαλούν τη στυτική δυσλειτουργία αφετέρου δε την αντιμετώπιση του στυτικού προβλήματος.

Θεραπεία Στυτικής Δυσλειτουργίας

Το πρώτο και δυσκολώτερο βήμα που πρέπει να κάνει ένα άτομο με  στυτική δυσλειτουργία είναι αλλάξει τρόπο  ζωής. Αυτό το βήμα είναι ακόμα  σημαντικότερο όταν η στυτική δυσλειτουργία έχει επιπλακεί με έντονο άγχος και στρες. Η καθιέρωση τακτικής σωματικής άσκησης, η υιοθέτηση ενός υγιεινότερου τρόπου διατροφής με άφθονα λαχανικά και φρούτα με περιορισμό του αλκοόλ και διαφόρων ανθρακούχων ποτών, με περιορισμό του καπνίσματος και  του άγχους, με διακοπή εθιστικών ουσιών (χασίς, κοκαϊνη, ηρωϊνη), με την επανεκτίμηση από το γιατρό του των φαρμάκων που λαμβάνει για άλλες παθήσεις εξετάζοντας την πιθανότητα κάποιο από αυτά τα φάρμακα να είναι η αιτία ή να συμβάλλει στην πρόκλης του προβλήματος αποτελούν αναπόσπαστα μέτρα οποιασδήποτε θεραραπευτική προσέγγισης αποφασισθεί.

Από τη στιγμή που όλα τα ανωτέρω μέτρα έχουν εφαρμοσθεί και το πρόβλημα δεν έχει λυθεί ή δεν έχει βελτιωθεί στον επιθυμητό βαθμό τότε το επόμενο βήμα είναι η υποβοήθησει της στήσης με κάποιο φάρμακο και σε αυτή την περίπτωση φάρμακα πρώτης επιλογής είναι οι από του στόματος χορηγούμενοι αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης τύπου 5 (PDE-5) που απετέλεσαν πραγματικά μια επανάσταση στη αντιμετώπιση της στητικής δυσλειτουργίας. Πρώτο φάρμακο της κατηγορίας αυτής είναι η Σιλδεναφίλη (Viagra) που κυκλοφόρησε το 1998 και απετέλεσε μια ουσιαστική καινοτόμο θεραπευτική λύση και χαιρετίσθηκε με ενθουσιασμό τόσο από τον ιατρικό κόσμο όσο και από τους ασθενείς γιατί έδινε απάντηση σε ένα πρόβλημα που ταλαιπωρούσε εκατομμύρια άνδρες σε όλο τον κόσμο. Τη Σιλδεναφίλη ακολούθησε η κυκλοφορία δύο ακόμα ουσιών παρόμοιας δράσης η Βαρδεναφίλη (Levitra) και η Ταδαλαφίλη (Cialis)

Η αποτελεσματικότητα και των τριών ανωτέρω φαρμάκων ανέρχεται στο 70% και οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι σχεδόν οι ίδιες και για τα τρία φάρμακα και σχετίζονται κυρίως με τις αγγειοδιασταλτικές τους ιδιότητες (κεφαλαλγία, ρινική συμφόρηση, δυσπεψία  και flashing δηλ ερυθρότητα προσώπου) με εξαίρεση τη μπλέ όραση που χαρακτηρίζει μόνο τη Σιλδεναφίλη και τις μυαλγίες που χαρακτηρίζουν την Ταδαλαφίλη . Οι αντενδείξεις χορήγησης είναι οι ίδιες και για τα τρία φάρμακα και αφορούν κυρίως άτομα που παίρνουν παράλληλα νιτρώδη ενώ σχετικές αντενδείξεις αποτελούν και οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο και καρδιακή ανεπάρκεια που συνδυάζονται με χαμηλή πίεση.                                                                                                                  Ειδικώτερα η Σιλδεναφίλη χορηγείται σε αρχική δόση 50mg και επι αποτυχίας μπορούμε προοδευτικά να φθάσουμε στα 100mg. Εάν το φάρμακο αποδειχθεί αποτελεσματικό στα 50 τότε μπορούμε να δοκιμάσουμε και μικρότερη δόση π.χ 25mg. Για άτομα άνω των 60 ετών σαν αρχική δόση συστίνονται τα 25mg. Η διάρκεια δράσης του φαρμάκου είναι περίπου 4 ώρες και δεν πρέπει να επαναλαμβάνεται η δόση μέσα στην ίδια ημέρα.                                                                                    Για τη Βαρδεναφίλη η συνιστώμενη ενακτήρια δόση είναι τα 10 mg και ανάλογα με την αποτελεσματικότητα αυξάνουμε στα 20 mg ή μειώνουμε στα 5mg. Και για τη Βαρδεναφίλη η διάρκεια δράσης της είναι περίπου 4 ώρες και δεν πρέπει να επαναλαμβάνεται η δόση μέσα στην ίδια ημέρα.                                                                                                                                                              Για τη Ταδαλαφίλη η συνιστώμενη εναρκτήρια δόση είναι 10mg και και ανάλογα με την αποτελεσματικότητα αυξάνουμε στα 20 mg ή μειώνουμε στα 5mg. Η διάρκεια δράσης του φαρμάκου είναι περίπου 36 ώρες και δεν πρέπει να επαναλαμβάνεται η δόση μέσα στην ίδια ημέρα. Η μεγάλη διάρκεια δράσης της Ταδαλαφίλης (χρόνος ημίσειας ζωής 17.5 ώρες) έχει δώσει στο φάρμακο το παρατσούκλι  ΄΄ ο Σαββατοκυριακάτικος  φίλος΄΄ αφού με μια δόση φαρμάκου την Παρασκευή το άτομο γίνεται δραστικό για όλο το Σαββατοκύριακο και ίσως και τη Δευτέρα.                                                                                                                                                                      Η χόρηγηση υοχιμβίνης η ή χορήγηση προσταγλανδίνης Ε1 μέσω της ουρήθρας αποτελούν εναλλακτικές φαρμακευτικές προσεγγίσεις χωρίς όμως την αποτελεσματικότητα και την ευκολία λήψης τω αναστολέων της φωσφοδιεστεράσης   τύπου 5 (PDE-5)

Εάν η φαρμακευτική αγωγή δεν αποδώσει τότε εφαρμόζονται άλλες θεραπευτικές μέθοδοι  όπως π.χ  η χρήση ενδοπεϊκών ενέσεων με αγγειοδιασταλτικές ουσίες που γίνονται από τον ίδιο τον ασθενή πριν από την επαφή και οι χειρουργικές επεμβάσεις (αγγειοχειρουργικές ή τοποθέτηση ενδοπεϊκής πρόθεσης) που εφαρμόζονται περίπου στο 10% των ασθενών με πρόβλημα στυτικής δυσλειτουργίας. Η τοποθέτηση ενδοπεϊκης πρόθεσης  παρά το ότι έχει εφαρμογή σε μικρό μόνο ποσοστό ασθενών εν τούτοις αποτελεί μια εξαιρετική και οριστική θεραπεία για τους ασθενείς που δεν ανταποκρίνονται στη συντηρητική θεραπεία ή αυτούς που επιθυμούν την μόνιμη λύση του προβλήματός των.                                                                                                                                            Δακτύλιοι και συσκευές υποπίεσης αποτελούν άλλες, σπανιότερα πια χρησιμοποιούμενες, θεραπευτικές πρακτικές.

 

Categories: Άρθρα

Comments are closed.