Πήξη του αίματος. Μια πολύπλοκη διαδικασία για να σταματά η αιμορραγία

  • By Tassos Spandideas
  • 25 March, 2014
  • Comments Off on Πήξη του αίματος. Μια πολύπλοκη διαδικασία για να σταματά η αιμορραγία

Το αίμα μας κυκλοφορεί μέσα στα αιμοφόρα αγγεία (που αποτελούν ένα κλειστό σύστημα σωλήνων) σε ρευστή κατάσταση χωρίς να υπάρχει κίνδυνος πήξεως. Αυτό οφείλεται στο ότι  σε ένα φυσιολογικό άτομο υπάρχουν  πολλοί μηχανισμοί που αποτρέπουν την πήξη του αίματος μέσα στα αγγεία. Στους μηχανισμούς αυτούς περιλαμβάνονται η λεία και στιλπνή επίστρωση που εξασφαλίζει το ενδοθήλιο στην εσωτερική επιφάνεια των αγγείων και διάφορα ινωδολυτικά ένζυμα τα οποία διαλύουν το ινώδες.

Όταν δημιουργηθεί ένα τραύμα και τα τοιχώματα κάποιου αγγείου υποστούν ρήξη τότε από το δημιουργούμενο χάσμα το αίμα τρέχει από το σημείο καταστροφής του αγγείου με αποτέλεσμα όλο το κυκλοφορούν αίμα των αγγείων μας να τείνει να εξαγγειωθεί. Αν όντως συνέβαινε αυτό τότε  σε μικρότερο ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, τούτου εξαρτωμένου από το μέγεθος του αγγείου που αιμορραγεί, θα χάναμε όλο μας το αίμα κάτι που είναι ασυμβίβαστο με τη  ζωή. Για να μη συμβαίνει αυτό ο οργανισμός μας έχει αναπτύξει ένα θαυμαστό μηχανισμό με τον οποίο όταν συμβαίνει ένας τραυματισμός στο χαίνον αγγείο δημιουργείται ένας θρόμβος ο οποίος παίζει το ρόλο της τάπας που βουλώνει το αγγείο για να σταματήσει η αιμορραγία από το τρωθέν αγγείο. Ο μηχανισμός αυτός καλείται αιμόσταση ή πήξη του αίματος.

Η πήξη του αίματος είναι ένας αρκετά πολύπλοκος μηχανισμός ο οποίος είναι αποτέλεσμα αλληλαντιδράσεως μεταξύ :

α. Του τοιχώματος των αγγείων το ενδοθήλιο του οποίου υπό φυσιολιολογικές συνθήκες

εμποδίζει την προσκόλληση των αιμοπεταλίων στο τοίχωμα των αγγείων και το

σχηματισμό θρόμβου

β. Των θρομβοκυττάρων ή αιμοπεταλίων τα οποία επί βλάβης του αγγείου προσκολλώνται

στο κολλαγόνο του τοιχώματός του όπου ενεργοποιούμενα αρχίζουν να απελευθερώνουν

διάφορες ουσίες όπως σεροτονίνη και θρομβοξάνη ( ΤΧΑ2 ) που προκαλούν σύσπαση του

αγγείου. Η απελευθέρωση επίσης ΑDP από τα αιμοπετάλια οδηγεί σε συγκόλληση αυτών

και στη δημιουργία ενός σαθρού θρόμβου από αιμοπετάλια

γ. Των παραγόντων πήξεως του αίματος οι οποίοι ενεργοποιούνται από τη δημιουργία του

αιμοπεταλιακού θρόμβου (βλέπε Πίνακα)

δ. Ινωδολυτικών παραγόντων οι οποίοι υπό φυσιολογικές συνθήκες εμποδίζουν την πήξη

του αίματος μέσα στα αγγεία αλλά και επί παθολογικών καταστάσεων όπως π.χ επί

κακώσεως ενός αγγείου όπου κινητοποιείται ο μηχανισμός της πήξεως ενεργοποιούνται οι

ινωδολυτικοί παράγοντες για να σταματήσει κάποτε ο ενεργοποιηθείς μηχανισμός πήξεως

για να μην  πήξη όλο το αίμα . Στους ινωδολυτικούς παράγοντες ανήκει η πλασμίνη η

οποία προέρχεται από μια πρωτεϊνη του πλάσματος το πλασμινογόνο. Η πλασμίνη διασπά

το ινωδογόνο και το ινώδες και δίνει προϊόντα που είναι γνωστά σαν προϊόντα αποδομής

του ινωδογόνου

Η όλη διαδικασία της πήξης του αίματος αποσκοπεί στη μετατροπή του ινωδογόνου σε  ινώδες. Για να συμβεί όμως αυτό ένα πλήθος άλλων παραγόντων έχου κινητοποιηθεί και έχουν ενεργοποιηθεί. Το σύνολο των ουσιών που συμμετέχει στη διαδικασία της πήξεως  ονομάζονται παράγοντες πήξεως και η ονοματολογία τους γίνεται είτε με τη χημική τους ονομασία είτε με το όνομα του ερευνητή που τον ανακάλυψε είτε τέλος με τους Ρωμαϊκούς αριθμούς

 

 

 

 

                              Παράγοντες Πήξεως 

 

Ι                                                Ινωδογόνο

ΙΙ                                             Προθρομβίνη

ΙΙΙ                                            Ιστικός Παράγων

ΙV                                            Ασβέστιο

V                                             Προαξελαρίνη

VII                                          Προκομβερτίνη

VIII : C                                   Αντιαιμορροφιλικός παράγων

VIII : R                                   Παράγων von Willebrand

IX                                            Παράγων Christmas

X                                             Παράγων Stuart-Prower

XI

XII                                          Παράγων Hageman

ΧΙΙΙ

Πλασμινογόνο

Πρεκαλικρεϊνη                        Παράγων Fletcher

Κινινογόνο υψηλού Μ.Β        Παράγων Fitzgerald

 

 

Στην όλη διαδικασία της πήξεως του αίματος σημαντικό ρόλο παίζουν και τα αιμοπετάλια ή θρομβοκύτταρα

Αδρά η διδικασία πήξης του αίματος έχει ως εξής :

Στο σημείο βλάβης του αγγείου το ενδοθήλιο καταστρέφεται και η εσωτερική επιφάνεια του αγγείου παύει πλέον να πληρεί τους όρους βάσει των οποίων κανένα από τα κυκλοφορούντα στοιχεία του αίματος δεν μπορεί να  ΄΄ κολλήσει΄΄ επάνω του. Ετσι λοιπόν στο σημείο βλάβης του αγγείου και ιδιαίτερα στον κολλαγόνο ιστό του προσκολλώνται τα θρομβοκύτταρα τα οποία συγκολούνται μεταξύ τους και σχηματίζουν έναν αρχικά σαθρό θρόμβο. Παράλληλα τα  καταστρεφόμενα θρομβοκύτταρα   απελευθερώνουν διάφορες δραστικές ουσίες, όπως σεροτονίνη και θρομβοξάνη, οι οποίες  αφ΄ενός προκαλούν σύσπαση του αιμορραγούντος αγγείου με αποτέλεσμα να μειώνεται η ποσότητα του αίματος που χάνεται και αφ΄ετέρου ενεργοποιούν διάφορους παράγοντες πήξεως.

Μέσα στο πλάσμα μας κυκλοφορεί μια πρωτεϊνη η προθρομβίνη. Στην προθρομβίνη δρα ένα ένζυμο που λέγεται θρομβοπλαστίνη ή ενεργοποιητής της προθρομβίνης. Η θρομβοπλαστίνη με την παρουσία του ασβεστίου μετατρέπει την προθρομβίνη σε θρομβίνη. Η θρομβίνη με τη σειρά της καταλύει ενζυματικά την μετατροπή του ινωδογόνου στο αδιάλυτο ινώδες. Το ινώδες σχηματίζει ένα τρισδιάστατο πρωτεϊνικό πλέγμα που εγκλωβίζει τα κύτταρα του αίματος που πάνε να εξαγγειωθούν στο σημείο ρήξεως του αγγείου μετατρέποντας τον σαθρό και ασταθή αιμοπεταλιακό θρόμβο σε σταθερό και συνεκτικό θρόμβο σχηματίζοντας έτσι ένα πήγμα

 

 

  

 Διαδικασία πήξης του αίματος

 

Προθρομβίνη

 

Θρομβοπλαστίνη                    Ca ++

(ή ενεργοποιητής προθρομβίνης)

 

Θρομβίνη

Ινωδογόνο                                                                Ινώδες(μονομερές)

 

 

Ca ++

Ινώδες (πολυμερισμένο)      

 

 

 

Categories: Άρθρα

Comments are closed.