Το Πεπτικό μας σύστημα

Το πεπτικό σύστημα έχει σαν αποστολή την λήψη και την πέψη της τροφής.

Από την λαμβανόμενη τροφή με τη διαδικασία της πέψης προκύπτουν  τα απαραίτητα τροφικά στοιχεία (σάκχαρα, αμινοξέα και λιπαρά οξέα) τα οποία είτε με την καύση τους θα αποδώσουν  την απαραίτητη ενέργεια για τη λειτουργία του οργανισμού είτε θα χρησιμοποιηθούν σαν δομικά υλικά για το χτίσιμο του οργανισμού μας.

Το πεπτικό σύστημα αποτελείται από:

1. Τη στοματική κοιλότητα

2. Το γαστρεντερικό σωλήνα (ή πεπτικό σωλήνα)

3. Τα προσηρτησμένα όργανα (ήπαρ, πάγκρεας)

Η στοματική κοιλότητα αποτελείται από τη γλώσσα, τα δόντια και τους σιελογόνους αδένες.

Αποτελεί κοινή είσοδο τόσο του πεπτικού όσο και του αναπνευστικού συστήματος.

Οι οδόντες (32 συνολικά στον ενήλικα) χρησιμεύουν για την κατάτμηση (κυρίως με τους κοπτήρες και τους κυνόδοντες) της τροφής καθώς και την μάσησή της (κυρίως με τους προγόμφιους και γομφίους).

Η γλώσσα εκτός από την χρησιμοποίησή της στην άρθρωση του λόγου στο πεπτικό σύστημα εξυπηρετεί την ανάδευση της τροφής, την ανάμειξή της με το σίελο και τη δημιουργία του βλωμού και τέλος την προώθηση του βλωμού προς το φάρυγγα.

Η γλώσσα επίσης είναι το αισθητήριο όργανο της γεύσης αφού μέσω αυτής  γίνεται αντιληπτή η αίσθηση του γλυκού, ξυνού, πικρού και αλμυρού.

Οι σιελογόνοι αδένες αποτελούνται από 3 βασικά ζεύγη αδένων ήτοι 1) τους παρωτιδικούς ή παρωτίδες που βρίσκονται πίσω από τον κάθετο κλάδο της κάτω γνάθου, 2) τους υπολώσσιους που βρίσκονται στο έδαφος της στοματικής κοιλότητας κάτω από τη γλώσσα και 3) τους υπογνάθιους που βρίσκονται κάτω από τον οριζόντιο κλάδο της κάτω γνάθου.

Ο σίελος χρησιμεύει:

1.Για την εφύγρανση του βλενογόνου της στοματικής κοιλότητας

2. Για την ενυδάτωση της τροφής και την μετατροπή της στον  εύκολο- καταπινόμενο γλυστερό βλωμό

3. Στο ξέπλυμα των δοντιών από τα υπολείμματα τροφής καθώς και των γευστικών καλύκων της γλώσσας έτσι ώστε αυτές να καθαρίζονται από το παλιό γευστικό ερέθισμα και να είναι έτοιμες να δεχθούν καινούργια γευστικά ερεθίσματα.

4. Στην έναρξη της πέψης των αμυλούχων τροφών αφού ο σίελος περιέχει ένα ένζυμο την  πτυελίνη η οποία διασπά το      άμυλο σε απλούστερα σάκχαρα, εξ ου και η γλυκιά γεύση που αισθανόμαστε όταν τρώμε αμυλούχες τροφές.

Η στοματική κοιλότητα προς τα πίσω επικοινωνεί με το φάρυγγα. Ο φάρυγγας είναι ένας μυώδης σωλήνας που διακρίνεται σε:

1. Ρινοφάρυγγα που επικοινωνεί με τη μύτη

2. Στοματοφάρυγγα που επικοινωνεί και αποτελεί τη συνέχεια της στοματικής κοιλότητας.

Στα όρια που η στοματική κοιλότητα τελειώνει και αρχίζει ο στοματοφάρυγγας δεξιά και αριστερά υπάρχουν οι αμυγδαλές, ένα σπουδαίο όργανο του λεμφικού  μας συστήματος  που σχετίζεται με την άμυνα του οργανισμού.

Γαστρεντερικός ή Πεπτικός σωλήνας

Αποτελείται από:

1. Οισοφάγο

2. Στομάχι

3. Λεπτό έντερο

4. Παχύ έντερο

Ο οισοφάγος αποτελείται από τα εξής στρώματα ή χιτώνες:

1. τον ορογόνο εξωτερικά

Από τις συντονισμένες συσπάσεις των δύοπου η κίνησή τους δεν υπόκειται στη βούλησηπροκύπτει ένας περισταλτισμός ή περισταλτικό κύμα που ξεκινά πάντααπό το ανώτερο σημείο του οισοφάγου και προχωρεί προς τα κάτω.

3. Το βλενογόνο που απαλείφει εσωτερικά τον οισοφάγο

Μόλις ο οισοφάγος περάσει το διάφραγμα μέσω του οισοφαγικού τμήματος ενώνεται με το στομάχι. Στο σημείο που ο οισοφάγος ενώνεται με το στομάχι η κυκλοτερής μυϊκή στιβάδα παχύνεται δημιουργώντας τον καρδιο-οισοφαγικό  ή καρδιακό σφιγκτήρα. Ο καρδιακός σφιγκτήρας λειτουργεί σαν βαλβίδα δηλ. χαλαρώνει και επιτρέπει την είσοδο της τροφής μόνο από τον  οισοφάγο προς το στομάχι και όχι αντιθέτως. Αντίθετη διαδρομή της τροφής δηλ. από το στομάχι προς τον οισοφάγο γίνεται μόνο επί εμέτου και σπανιότερα επί ερυγών (ρεψιμάτων).

2. Το στομάχι αποτελεί μία ασκοειδή διεύρυνση του πεπτικού σωλήνα αμέσως κάτω από το διάφραγμα. Το μήκος του στομαχιού είναι περίπου 25 εκ. και το όριό του προς τα πάνω είναι ο καρδιακός σφιγκτήρας ενώ προς τα κάτω ο πυλωρικός σφιγκτήρας που χωρίζει το στομάχι από το δωδεκαδάκτυλο. Το στομάχι έχει μία προσθία και μία οπισθία επιφάνεια ένα μείζον και ένα ελάσσον τόξο ενώ μεταξύ στομαχιού και οισοφάγου σχηματίζεται η καρδιο-φρενική γωνία. Στο στομάχι διακρίνουμε τον θόλο που βρίσκεται στο ψηλότερο μέρος του, το σώμα που αποτελεί το μεγαλύτερο τμήμα του στομαχιού και το πυλωρικό άντρο που είναι το τελικό τμήμα του στομαχιού. Όπως ο οισοφάγος έτσι και το στομάχι αποτελείται από 3 χιτώνες ήτοι τον ορογόνο εξωτερικά, το μυϊκό χιτώνα στη μέση και το βλενογόνο εσωτερικά.

Ο μυϊκός χιτώνας στο στομάχι αποτελείται από 3 στιβάδες λείων μυϊκών ινών ήτοι την κυκλοτερή, την επιμήκη και τη λοξή. Η παρουσία εντόνου μυϊκού στοιχείου στο στομάχι δικαιολογείται από την ανάγκη εντόνων αναδεύσεων της τροφής εντός του στομαχιού.

Ο βλενογόνος του στομαχιού είναι έντονα ανεπτυγμένος και σχηματίζει πτυχές. Στο βλενογόνο του στομαχιού φιλοξενούνται οι γαστρικοί αδένες (περίπου 35 εκατομμύρια  συνολικά) το έκκριμα των οποίων λέγεται γαστρικό υγρό και συμμετέχει σημαντικά στην πέψη. Ημερησίως παράγονται 1 – 2 λίτρα γαστρικού υγρού

Οι γαστρικοί αδένες αποτελούνται από :

1. Τα θεμέλια ή χυμογόνα κύτταρα που παράγουν ένα ένζυμο που διασπά τις πρωτεΐνες

2) Τα τοιχωματικά κύτταρα που παράγουν υδροχλωρικό οξύ (CHCl) και 3) Τα βλενώδη κύτταρα  που παράγουν την βλάνη η οποία προστατεύει το τοίχωμα του στομάχου από το HCl

Από κύτταρα του βλενογόνου του στομαχιού μια βλενοπρωτεϊδη που λέγεται ενδογενής παράγοντας ή παράγοντας του Castle και ο οποίος είναι απαραίτητος  για την απορρόφηση της βιταμίνης Β12. Έλλειψη του παράγοντα αυτού προκαλεί βαριά αναιμία που καλείται κακοήθης αναιμία ή αναιμία Biermer.

Στο πυλωρικό άντρο στους γαστρικούς αδένες υπάρχουν τα κύτταρα G τα οποία παράγουν την γαστρίνη, μία ορμόνη που διεγείρει τα καλυπτήρια κύτταρα για την παραγωγή  HCl.

Το στομάχι δέχεται νεύρωση από το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα (Συμπαθητικό- Παρασυμπαθητικό).

Διέγερση του Παρασυμπαθητικού (δηλ. Πνευμονογαστρικού) προκαλεί αύξηση της κινητικότητας του στομαχιού και την έκκριση γαστρικού υγρού. Τα αντίθετα ακριβώς επιτυγχάνονται με τη διέγερση  του Συμπαθητικού.

Η έκκριση γαστρικού υγρού γίνεται με 3 φάσεις ήτοι:
1. Την κεφαλική κατά την οποία οσφρητικά, οπτικά, ακουστικά και άλλα ερεθίσματα που φθάνουν στον εγκέφαλο επεξεργάζονται και από αυτός φεύγουν ερεθίσματα μέσω του Πνευμονογαστρικού για έκκριση γαστρικού      υγρού.

2. Τη γαστρική κατά την οποία η είσοδος τροφής στο στομάχι διεγείρει την έκκριση γαστρίνης η οποία όπως είπαμε προκαλεί έκκριση γαστρικού υγρού.

3. Την εντερική φάση κατά την οποία η είσοδος τροφής στο 12δάκτυλο και την αρχική μοίρα του λεπτού εντέρου προκαλεί την έκκριση της εντερογαστρίνης, μίας ορμόνης που διεγείρει τους γαστρικούς αδένες για  έκκριση γαστρικού υγρού.

Η τροφή μέσα στο στομάχι αφού αναδευθεί καλά πολτοποιηθεί περαιτέρω και υποστεί την επίδραση των πρωτεολυτικών ενζύμων (πεψίνης) προωθείται δια μέσου του πυλωρικού σφιγκτήρα στο 12δάκτυλο.

 Λεπτό έντερο

Το λεπτό έντερο έχει συνολικό μήκος 6-8 μέτρων και διαμέτρου 2,5-5 εκ. και αποτελείται από:1.

1. Το 12δάκτυλο

2. Τη νήστιδα

3. Τον ειλεό

Το 12δάκτυλο αποτελεί την πρώτη μοίρα του λεπτού εντέρου έχει μήκος περίπου 22 εκ. (ή 12 δακτύλων εξ ού και το όνομά του) και έχει αγκυλωειδή © μορφή που αγκαλιάζει την κεφαλή του παγκρέατος.

Το 12δάκτυλο έχει 3 μοίρες την πρώτη που φέρεται οριζόντια στο άνω χείλος του παγκρέατος, τη δεύτερη που φέρεται καθέτως και την Τρίτη που και αυτή φέρεται οριζοντίως στο κάτω χείλος της κεφαλής του παγκρέατος.

Στη δεύτερη μοίρα του 12δάκτυλου και ιδιαίτερα σε μία περιοχή που βρίσκεται περίπου στο μέσον της έσω επιφάνειας και που καλείται φύμα του Vater (Φάτερ) εκβάλουν άλλοτε ξεχωριστά και άλλοτε μαζί ο χοληδόχος και ο παγκρεατικός πύρος.

Στο βλενογόνο του 12δακτύλου υπάρχουν οι αδένες του Brunner που εκκρίνουν αλκαλικό υγρό για την εξουδετέρωση του όξινου περιεχομένου του στομαχιού που βρίσκεται στο 12δάκτυλο.

Η νήστιδα είναι το επόμενο τμήμα του λεπτού εντέρου και από απόψεως μήκους της αντιστοιχούν τα 2/3 του λεπτού εντέρου.

Ο ειλεός αποτελεί το τελευταίο τμήμα του λεπτού εντέρου καλύπτοντας το υπόλοιπο ½ του μήκους του εντέρου. Το τελικό τμήμα του ειλεού ενώνεται με το τυφλό τμήμα του παχέως εντέρου. Στο σημείο της ένωσης σχηματίζεται μία βαλβίδα η ειλεοτυφλική βαλβίδα η οποία επιτρέπει τη δίοδο της τροφής (μόνο κατά μία κατεύθυνση ήτοι από τον ειλεό προς το τυφλό και όχι αντιθέτως).

Το λεπτό έντερο αποτελείται από 4 στιβάδες ή χιτώνες οι οποίες από έξω προς τα μέσα είναι ο ορογόνος, ο μυϊκός χιτώνας, ο υποβλενογόνιος χιτώνας και ο βλενογόνος.

Στο λεπτό έντερο πραγματοποιείται η διαδικασία της απορρόφησης της λαμβανόμενης τροφής γι αυτό και ο βλενογόνος του εντέρου έχει ειδική κατασκευή.

Ο ορογόνος που καλύπτει το λεπτό έντερο, το στομάχι και το παχύ έντερο καλείται περιτόναιο. Το περιτόναιο αφού αγκαλιάσει (περιβάλλει) τον πεπτικό σωλήνα ενώνεται στην οπίσθια επιφάνεια του εντέρου και σχηματίζει το μεσεντέριο  το οποίο στη συνέχεια έρχεται και ενώνεται με την οπίσθια επιφάνεια της κοιλιακής κοιλότητας όπου προσφυόμενο ανακάμπτει για να επενδύσει στη συνέχεια και όλη την εσωτερική επιφάνεια της κοιλιακής κοιλότητας.

Έτσι το περιτόναιο μπορεί να διακριθεί σε περισπλάχνιο περιτόναιο που είναι αυτό που περιβάλλει τα σπλάχνα της κοιλιάς και σε τοιχωματικό περιτόναιο που είναι αυτό που επαλείφει την εωτερική επιφάνεια των κοιλιακών τοιχωμάτων.

Η κοιλότητα που παραμένει μεταξύ περισπλαχνίου και τοιχωματικού περιτοναίου λέγεται περιτοναϊκή κοιλότητα και περιέχει ελάχιστη ποσότητα υγρού (3-5ml) το περιτοναϊκό υγρό που χρησιμεύει σαν λιπαντικό μεταξύ των προστριβόμενων επιφανειών των ενδοκοιλιακών οργάνων.

Το μεσεντέριο χρησιμεύει για τη στήριξη του εντέρου στο οπίσθιο τοίχωμα της κοιλιάς αλλά και μέσω αυτού πορεύονται τα μεσεντέρια αγγεία και τα νεύρα που θα αιματώσουν και θα νευρώσουν το έντερο.

Ο μυϊκός χιτώνας αποτελείται από δύο στιβάδες λείων μυϊκών ινών την επιμήκη εξωτερικά και την κυκλοτερή εσωτερικά. Από τις συντονισμένες συσπάσεις και των δύο αυτών μυϊκών στρωμάτων προκύπτει ένα περισταλτικό κύμα που ξεκινάει από το ανώτερο σημείο του λεπτού εντέρου και καταλήγει στην ειλεοτυφλική βαλβίδα. Με τον περισταλτισμό αυτό προωθείται το περιεχόμενο του εντέρου από πάνω προς τα κάτω.

Ο υποβλενογόνιος χιτώνας είναι ένα στρώμα από χαλαρό συνδετικό ιστό μέσα στον οποίο πορεύονται αγγεία και νεύρα.

Ο βλενογόνος αποτελεί τη σπουδαιότερη στιβάδα του λεπτού εντέρου αφού εκεί επιτελείται η πολύ σπουδαία διεργασία της απορρόφησης της τροφής.

Για να επιτελέσει της τεράστιας σημασίας έργο του ο βλενογόνος και για να προλάβει την απορρόφηση της μέγιστης δυνατής ποσότητας της διερχόμενης τροφής σχηματίζει  πτυχές. Πάνω σε κάθε πτυχή ο βλενογόνος πτυχούται  έτσι περαιτέρω σχηματίζοντας τις λάχνες και κάθε λάχνη πτυχούται ακόμη περισσότερο σχηματίζοντας τις μικρολάχνες.

Σκοπός των επανειλημμένων αυτών πτυχώσεων είναι η όσο το δυνατόν περισσότερη αύξηση της απορροφητικής επιφάνειας του λεπτού εντέρου η οποία με τον τρόπο αυτό φθάνει να γίνεται αρκετά τετραγωνικά μέτρα.

Στο βλενογόνο του λεπτού εντέρου υπάρχουν οι εντερικοί αδένες που εκβάλουν στις κρύπτες του Lieberkuhn  οι οποίοι παράγουν το εντερικό υγρό (ή χυμό) που ανέρχεται περίπου σε 1500ml ημερησίως. Το υγρό αυτό είναι αλκαλικό και περιέχει πολλά ένζυμα που συμβάλλουν στη διάσπαση των υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών.

Τα ένζυμα που υπάρχουν μέσα στον εντερικό χυμό και που μερικά από αυτά προέρχονται από το πάγκρεας είναι:

  1. Πεπτιδάσες, διασπούν τα πετπίδια (λευκώματα) σε αμινοξέα
  2. Αμυλάση, διασπά το άμυλο σε μαλτόζη (δισακχαρίτες)
  3. Μαλτάση, λακτάση και σακχαρόζη διασπούν τους αντίστοιχους δισακχαρίτες  (μαλτόζη, λακτόζη και σακχαρόζη) σε μονοσακχαρίτες
  4. Λιπάση, διασπά τα λίπη σε μόνο και διγλικερίδια, λιπαρά οξέα και γλυκερόλη
  5. Νουκλεάσες που διασπούν τα νουκλεϊκά οξέα των πυρήνων των κυττάρων των τροφών
  6. Εντεροκινάση που ενεργοποιεί το θρυψινογόνο του παγκρέατος μετατρέποντάς το σε ενεργό θρυψίνη (διασπά λευκώματα).

Επίσης ο εντερικός βλενογόνος εκκρίνει τις εντερικές ορμόνες οι οποίες συμβάλλουν στη ρύθμιση της κινητικότητας του εντέρου αλλά και των εκκρίσεων.

Τέτοιες ορμόνες είναι:

1. Εντερογαστρόνη. Ρυθμίζει την κινητικότητα του λεπτού εντέρου

2. Εκκριματίνη – Παγκρεαενζυμίνη. Αμφότερες ρυθμίζουν την έκκριση του παγκρεατικού υγρού.

3. Χολοκυστοκινίνη. Ρυθμίζει τη σύσπαση της χοληδόχου κύστεως και την απελευθέρωση από αυτής χολή.

Το παχύ έντερο ή κόλον

Το παχύ έντερο έχει μήκος περίπου 4,5 μέτρων και διάμετρο πολύ μεγαλύτερη αυτής του λεπτού εντέρου (εξ ου και παχύ έντερο).

Αποτελείται από τις κάτωθι μοίρες:

1. Τυφλό. Καλείται έτσι γιατί το ένα του άκρο καταλήγει τυφλό (δηλ. χωρίς στόμιο). Το άλλο άκρο του συνεχίζεται προς τα πάνω με το ανιόν κόλον. Στο τυφλό υπάρχει η ειλεοτυφλική βαλβίδα που είναι το μέρος στο οποίο εκβάλει ο ειλεός. Στο τυφλό επίσης υπάρχει η σκωληκοειδής εντερική απόφυση η οποία με το ένα άκρο επικοινωνεί με το τυφλό ενώ το άλλο της άκρο καταλήγει τυφλό (χωρίς στόμιο και επικοινωνία).

2. Το ανιόν κόλον. Αποτελεί συνέχεια του τυφλού πορεύεται ανιόντως (εξ ου και ανιόν) και ακριβώς κάτω από το ήπαρ ανακάμπτει μεταχωρώντας στο εγκάρσιο κόλον. Το τμήμα του ανιόντος στο οποίο γίνεται η ανάκαμψη ονομάζεται δεξιά ή ηπατική καμπή.

3. Το εγκάρσιον κόλον. Αποτελεί τη συνέχεια του ανιόντος και φέρεται εγαρσίως (εξ ου και το όνομά του) εκ δεξιών προς τα αριστερά. Στο ύψος του σπληνός το εγκάρσιον κόλον κάμπτεται προς τα κάτω μεταχωρώντας στο κατιόν κόλον. Το τμήμα του εγκαρσίου στο οποίο δημιουργείται η καμπή ονομάζεται αριστερή ή σπληνική κολική καμπή.

4. Το κατιόν κόλον. Αποτελεί συνέχεια του εγκαρσίου κόλον και φέρεται από άνω προς τα κάτω.

5. Το σιγμοειδές, Αποτελεί τη συνέχεια του κατιόντος και αρχίζει από το σημείο που το κατιόν κόλον εισέρχεται στην πύελο (λεκάνη). Ονομάζεται έτσι διότι πορευόμενο  μέσα στην πύελο σχηματίζει το γράμμα S (τελικό σίγμα).

6. Ορθό. Αποτελεί συνέχεια του σιγμοειδούς έχει μήκος περίπου 15 εκ. και φέρεται ορθώς από πάνω προς τα κάτω (εξ ου και το όνομά του).

7. Πρωκτικός αυλός ή σωλήνας. Αποτελεί συνέχεια του ορθού και είναι το τελικό τμήμα του παχέος εντέρου. Ο πρωκτικός σωλήνας καταλήγει στον πρωκτικό δακτύλιο που αποτελεί και την έξοδο του πεπτικού σωλήνα. Ο πρωκτικός δακτύλιος φέρει 2 σφιγκτήρες τον έσω ο οποίος αποτελείται από λείες μυϊκές ίνες που δεν υπόκεινται στη βούλησή μας και από τον έξω σφιγκτήρα ο οποίος αποτελείται από γραμμωτές μυϊκές ίνες που ελέγχονται από τη βούλησή μας. Η ηθελωμένη χαλάρωση του έξω σφιγκτήρα επηρεάζει την έξοδο των κοπράνων (αφόδευση ή κένωση).

Στο παχύ έντερο καταλήγουν τα υπολείμματα της τροφής που δεν απορροφήθηκαν στο λεπτό έντερο. Στο παχύ έντερο δεν γίνεται καμία πέψη τροφών παρά μόνο απορρόφηση νερού έτσι ώστε όσο το περιεχόμενό του προωθείται από το τυφλό προς το κατιόν και σιγμοειδές κόλον προοδευτικά να αφυδατούται σε βαθμό τέτοιο που τελικά στερεοποιείται και παίρνει τη μορφή κοπράνων.

Το παχύ έντερο φιλοξενεί ένα πολύ μεγάλο σε αριθμό και ποικιλία πληθυσμό μικροβίων ο οποίος συνθέτει ορισμένες βιταμίνες όπως π.χ. βιταμίνη Β και Κ.

Φυσιολογικά απαιτούνται 6 ώρες περίπου μετά από ένα γεύμα για να φθάσουν τα πρώτα υπολείμματα τροφών στην ηπατική καμπή, 9 ½  περίπου ώρες για να φθάσουν στην σπληνική καμπή και 12 -24 ώρες για να φθάσουν στο σιγμοειδές.

Ημερησίως παράγονται περίπου 100 γραμμάρια κοπράνων που αποτελούνται κυρίως από άπεπτα υπολείμματα τροφών.

 Ήπαρ – Χοληδόχος κύστη

Το ήπαρ αποτελεί τον μεγαλύτερο αδένα του σώματός μας. Βρίσκεται στο δεξιό άνω τεταρτημόριο της κοιλίας κάτω από το δεξιό θόλο του διαφράγματος.

Αποτελείται από 3 λοβούς το δεξιό που είναι και ο μεγαλύτερος, τον αριστερό και τον τετράπλευρο λοβό που βρίσκεται περίπου στο μέσον.

Εξωτερικά το ήπαρ καλύπτεται από μία κάψα (λεπτή μεμβράνη) που λέγεται κάψα του Glisson (Γλισώνειος κάψα)

Ανατομική και λειτουργική μονάδα του ήπατος είναι το ηπατικό κύτταρο.

Τα ηπατικά κύτταρα διατάσσονται καθ΄ ομάδες σχηματίζοντας τα ηπατικά λόβια. Τα ηπατικά λόβια έχουν σχήμα πυραμίδας με 6πλευρη βάση.

Το ήπαρ είναι ένα από τα πιο αιμοβριθή όργανα του σώματός μας αφού δέχεται αίμα από:
1. Τη συστηματική κυκλοφορία μέσω της ηπατικής αρτηρίας με την οποία  εξασφαλίζεται η θρέψη του οργάνου

2. Την πυλαία κυκλοφορία μέσω της πυλαίας φλέβας με την οποία μεταφέρονται όλες οι ουσίες που απορροφώνται από το έντερο. Το πυλαίον σύστημα σχηματίζεται από μικρούς κλάδους αγγείων που ξεκινούν από το κάτω τριτημόριο του οισοφάγου μέχρι τον πρωκτικό σωλήνα και οι οποίοι συνενούμενοι σχηματίζουν μια μεγάλη φλέβα την πυλαία φλέβα που καταλήγει στο ήπαρ. Έτσι όποια ουσία απορροφηθεί από το έντερο (τροφές, φάρμακα κ.λ.π.) θα περάσει υποχρεωτικά πρώτα από το ήπαρ. Στην πυλαία επίσης εκβάλλει αίμα από το πάγκρεας, το σπλήνα και άλλα ενδοκοιλιακά όργανα.

Στο ήπαρ πραγματοποιούνται:

  1. Παραγωγή χολής. Η χολή είναι ένα πράσινο – κίτρινο υγρό που είναι απαραίτητο για την πέψη του λίπους αφού με αυτή επιτυγχάνεται η γαλακτωματοποίηση του λίπους δηλαδή η κατάτμηση των μεγάλων λιπαρών μαζών σε πολλές – πολλές μικρότερες μάζες έτσι ώστε να αυξηθεί τεραστίως η επιφάνεια του λίπους πάνω στην οποία θα δράσει το ένζυμο λιπάση που παράγεται από το πάγκρεας. Ημερησίως παράγονται 500- 1000 ml χολής.
  2. Αποθήκευση γλυκόζης με τη μορφή του γλυκογόνου (πολυμερισμένη  μορφή γλυκόζης) . Όταν ο οργανισμός χρειάζεται γλυκόζη τότε το γλυκογόνο διασπάται απελευθερώνοντας γλυκόζη.
  3. Επεξεργασία αμινοξέων και πρωτεϊνών για την παραγωγή πολύ σημαντικών για τον οργανισμό λευκωμάτων όπως π.χ. παραγόντων πήξεως του αίματος (ινωδογόνο, προθρομβίνη κ.α.) αντισωμάτων για την άμυνα του οργανισμού
  4. Καθαρισμός του αίματος από διάφορες τοξίνες οι οποίες προέρχονται είτε από τη διάσπαση της τροφής είτε από τη λήψη κάποιων φαρμάκων. Με αυτή την έννοια το ήπαρ μας αποτελεί το κέντρο βιολογικού καθαρισμού του οργανισμού μας.

Χοληδόχος κύστη και χοληφόρα αγγεία

Η χολή που παράγεται από τα ηπατικά κύτταρα περιλαμβάνεται από πολύ μικρά (αρχικά τριχοειδή) αγγεία που  καλούνται χοληφόρα.

Τα χοληφόρα αγγεία διαρκώς συνενούμενα κατά την πορεία τους σχηματίζουν διαρκώς μεγαλύτερους κλάδους για να καταλήξουν τελικά στην δημιουργία δύο βασικών και μεγάλων πόρων (αγγείων) του δεξιού ηπατικού πόρου που μεταφέρει τη χολή από το δεξιό λοβό του ήπατος και τον αριστερό ηπατικό πόρο που μεταφέρει τη χολή από τον αριστερό λοβό του ήπατος.

Οι δύο αυτοί πόροι συνενούμενοι στις πύλες του ήπατος δημιουργούν έναν πόρο τον κοινό ηπατικό πόρο ο οποίος μεταφέρει τη χολή στη χοληδόχο κύστη.

Η χοληδόχος κύστη είναι ένας μικρός σάκος σε σχήμα μικρού αχλαδιού που βρίσκεται προσκολλημένος στην κάτω επιφάνεια; Του ήπατος.

Μοναδική λειτουργία της χοληδόχου κύστης είναι η αποθήκευση χολής. Στη χοληδόχο κύστη γίνεται απορρόφηση νερού από τη χολή με αποτέλεσμα αυτή να συμπυκνώνεται.

Όταν λιπαρές μάζες τροφής φθάσουν στο 12δάκτυλο  τότε εκκρίνεται από αυτό μία ορμόνη η χολοκυστοκινίνη / παγκρεοενζυμίνη η οποία με την κυκλοφορία του αίματος φθάνει στη χοληδόχο κύστη και την αναγκάζει να συσπασθεί και να απελευθερώσει την αποθηκευμένη χολή.

Η απελευθερούμενη χολή μέσω του κυστικού πόρου έρχεται στο χοληδόχο πόρο και μέσω αυτού χύνεται στη 2η μοίρα του 12δακτύλου στο φύμα του Vater.

Στο σημείο εκβολής του χοληδόχου πόρου στο 12δάκτυλο υπάρχει ο σφιγκτήρας Oddi ο οποίος συσπώμενος ρυθμίζει τη ροή της χολής στο 12δάκτυλο.

Πάγκρεας

Αποτελεί σπουδαίο μεικτό αδένα με εξωκρινή και ενδοκρινή μοίρα.

Στο πάγκρεας διακρίνουμε τρεις μοίρες ήτοι:

  1. Την κεφαλή την οποία αγκαλιάζει το 12δάκτυλο
  2. Το σώμα και
  3. Την ουρά που φθάνει μέχρι τις πύλες του σπληνός.

Η ενδοκρινής μοίρα του παγκρέατος απαρτίζεται από τα νησίδια του Langerhans στα οποία διακρίνουμε 3 είδη κυττάρων:

1. Τα α-κύτταρα που παράγουν μία ορμόνη τη γλυκαγόνη

2. Τα β – κύτταρα που παράγουν την ινσουλίνη μία πολύ σπουδαία ορμόνη που ρυθμίζει τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα

3. Τα γ-κύτταρα

Η εξωκρινής μοίρα του παγκρέατος παράγει  έκκριμα που ονομάζεται παγκρεατικό υγρό. Ημερησίως παράγονται 1200 – 1500 ml παγκρεατικού υγρού που συμβάλλει σημαντικά στην πέψη και των 3 ειδών βασικής τροφής (λευκωμάτων, υδατανθράκων και λιπών).

Το παγκρεατικό υγρό αποτελείται βασικά από δύο στοιχεία ήτοι 1) το υγρό στοιχείο που είναι πλούσιο σε διττανθρακικά που χρησιμεύουν για την εξουδετέρωση του όξινου γαστρικού υγρού (επί κενού στομαχιού) ή χυλού (επί γεμάτου στομαχιού) και 2) το ενζυμικό στοιχείο. Στο ενζυμικό στοιχείο περιλαμβάνονται τα κάτωθι ένζυμα:

1. Αμυλάση. Διασπά το άμυλο σε μαλτόζη (δισακχαρίτης)

2. Μαλτάση. Διασπά τη μαλτόζη σε γλυκόζη (μονοσακχαρίτης)

3. Λιπάση.  Διασπά τα λίπη σε λιπαρά οξέα και γλυκερίδια μικρού Μ.Β.

4. Θρυψινογόνο. Στο έντερο με τη δράση της εντεροκινάσης μετατρέπεται σε ενεργό θρυψίνη που διασπά τις πρωτεϊνες σε πεπτίδια.

5. Χυμοθριψίνη και πιτύα. Πήζουν το γάλα

6. Καρβοξυπεπτιδάση που αποσπά τα τελικά αμινοξέα από τα πεπτίδια.

7. Νουκλεάσες. Διασπούν τα νουκλεοϊνικά οξέα των πυρήνων των τροφών απελευθερώνοντας απλά      νουκλεοτίδια

 

Categories: Άρθρα

Comments are closed.