Δρ. Αναστάσιος Ν. Σπαντιδέας

Ηλιακά εγκαύματα

• By Tassos Spandideas
• 23 March, 2014
• Comments Off on Ηλιακά εγκαύματα

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ – ΗΛΙΟΣ : ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΑΛΟΓΙΣΤΗ ΗΛΙΘΕΡΑΠΕΙΑ

 Οι επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στον ανθρώπινο οργανισμό είναι πολλαπλές με τις περισσότερες από αυτές να είναι ευεργετικές και τις λιγότερες βλαπτικές. Η άσκοπη και παρατεταμένη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης των δύο πιο συχνών τύπων καρκίνου του δέρματος του βασικοκυτταρικό καρκίνου και το ακανθοκυτταρικό καρκίνου . Ιδιαίτερα όμως ανησυχητικό είναι η αύξηση μιας πολύ επιθετικής μορφής καρκίνου του δέρματος που είναι γνωστό σαν μελάνωμα και που η έξαρσή του σχετίζεται άμεσα με την ηλιακή ακτινοβολία.

Τα συνηθέστερα όμως συμβάματα που παρατηρούνται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες είναι τα ηλιακά εγκαύματα του δέρματος που είναι συνέπεια της υπερβολικής έκθεσης στην  υπεριώδη ακτινοβολία (UV).  Η λέξη έγκαυμα αποδίδει τι κυριολεκτικά συμβαίνει στο δέρμα μας το οποίο ‘‘καίγεται’’ υπο την επίδραση της ηλιακής ακτινοβολίας με τα πρώτα σημάδια να εμφανίζονται εντός των πρώτων 30 λεπτών από την έκθεση.

Η υπεριώδης ακτινοβολία (UV από το Ultra Violet) διακρίνεται σε UVA and UVB ανάλογα με το μήκος κύματος τους στο φάσμα του φωτός.  Η UVB είναι περισσότερο επιβλαβής για το δέρμα και ευθύνεται για τα ηλιακά εγκαύματα  και  για τον καρκίνο του δέρματος ενώ  UVA κυρίως και λιγότερο η UVB είναι υπεύθυνες για την φωτογήρανση (πρόωρη γήρανση του δέρματος και ρυτίδες). To ηλιακό έγκαυμα εμφανίζεται όταν η έκθεση στον ήλιο ή σε άλλη πηγή υπεριώδους ακτινοβολίας όπως είναι π.χ οι λάμπες μαυρίσματος είναι τόση ώστε να ξεπερνιέται  η φυσική ικανότητα προστασίας που παρέχει στον οργανισμό μας η χρωστική του δέρματος που καλείται  μελανίνη. Η μελανίνη αποτελεί την φυσική ασπίδα του δέρματός μας και είναι αυτή στην οποία οφείλουμε και το χρώμα του δέρματός μας. Η προοδευτική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία οδηγεί και σε προοδευτική αύξηση της μελανίνης του δέρματός μας η οποία όσο περισσότερο αυξάνεται τόσο περισσότερο μας προστατεύει και από τα εκκαύματα. Αυτή την έννοια έχει και το αργό και προοδευτικό μαύρισμα που συστήνεται στα άτομα που ξεκινούν τα καλοκαιρινά τους μπάνια όταν και η ο ηλιακή ακτινοβολία έχει και τη μεγαλύτερή της ένταση. Όσο πιο σκουρόχρωμοι ήμαστε τόσο πιο πολύ μελανίνη περιέχει το δέρμα μας (με ακραίο παράδειγμα τους μαύρους) και τόσο πιο πολύ προστατευόμαστε από την ηλιακή ακτινοβολία. Αντίθετα τα ξανθά και λευκόχρωμα άτομα λόγω πολύ φτωχών εναποθέσεων μελανίνης στο δέρμα τους είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στην ηλιακή ακτινοβολία με αποτέλεσμα να ‘’καίγονται ‘’ πολύ ευκολότερα και γρηγορότερα από άλλα άτομα.

ΒΛΑΒΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ Η ΗΛΙΑΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ

Μετά την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, το δέρμα μπορεί να αρχίσει να  κοκκινίζει σε μόλις 30 λεπτά και να φθάσει στο μέγιστο κοκκίνισμα μέσα σε  2-6 ώρες. Ο πόνος και ο κνησμός (φαγούρα) από το κάψιμο/κοκκίνισμα εμφανίζεται αργότερα  συνήθως σε 6 έως 48 ώρες μετά την έκθεση. Το έγκαυμα όμως εξακολουθεί να αναπτύσσεται ακόμα και  για τις επόμενες 24 έως 72 ώρες, Εάν η ακτινοβολία είναι αρκετή τότε το αρχικό κοκκίνισμα θα οδηγήσει στην εμφάνιση φυσαλίδων που γεμίζουν με διαυγές υγρό. Οι φυσαλίδες αυτές συνήθως είτε σπάνε και απελευθερώνουν το υγρό είτε, ιδιαίτερα εάν είναι μικρού μεγέθους απορροφώνται αφήνοντας μια ρυτιδωμένη πέτσα. Σε αρκετές περιπτώσεις  ακολουθεί  απολέπιση του δέρματος που συμβαίνει σε 3 έως 8 ημέρες. Ο  κνησμός μπορεί να συνεχιστεί για αρκετές εβδομάδες.

Το κοκκίνισμα του δέρματος από την ηλιακή ακτινοβολία χαρακτηρίζεται σαν έγκαυμα 1^ου βαθμού ενώ η εμφάνιση φυσαλίδων σαν έγκαυμα 2^ου βαθμού

Ηλιακό έγκαυμα σε ένα πολύ ανοιχτόχρωμο δέρμα προσώπου μπορεί να εμφανιστούν σε λιγότερο από 15 λεπτά έκθεσης στον ήλιο το μεσημέρι, ενώ ένα σκούρο δέρμα προσώπου μπορεί να ανεχθεί την ίδια έκθεση με τις ώρες

Αντιμετώπιση ηλιακών εγκαυμάτων 

– Η εφαρμογή δροσερής συμπίεσης στην περιοχή όλη την ημέρα μπορεί να μειώσει τη θερμότητα και τον πόνο από το ηλιακό έγκαυμα.

– Σε περίπτωση που η περιοχή του ηλιακού εγκαύματος είναι μεγάλη τότε ένα δροσερό μπάνιο μπορεί να προσφέρει ανακούφιση.  Αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε σαπούνι στην εγκαυματική περιοχή.

– Εφαρμογή  υδατικής κρέμας ή ζελέ αλόης, καταπραΰνει τα ηλιακά εγκαύματα και προλαμβάνει το δέρμα να γίνει ξηρό και τραχύ.

– Σπάζοντας τις φυσαλίδες του δέρματος μπορεί να προκαλέσουμε μόλυνση γι΄αυτό το λόγο όταν μια φυσαλίδα σπάσει πρέπει να την επαλείψουμε με κάποιο αντισηπτικό (π.χ Betadine) και σε μερικές περιπτώσεις με κάποια αντιβιοτική αλοιφή ή κρέμα.

– Αποφύγετε την περαιτέρω έκθεση στον ήλιο  της  πληγείσας περιοχής μέχρι το ηλιακό έγκαυμα να έχει πλήρως επουλωθεί.

– Όταν ηλιακό έγκαυμα είναι πολύ σοβαρή (φλύκταινες, πυρετός, ρίγη, ναυτία, λιποθυμία ή ακραία πόνο),  πρέπει οπωσδήποτε συμβουλευτείτε ένα γιατρό για περαιτέρω θεραπευτική αγωγή.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ

 1. Η ηλιακή ακτινοβολία είναι γενικά επιβλαβής για τον οργανισμό μας και τα βλαπτικές της επιδράσεις είναι αθροιστικές

2. Μικρή μόνο ποσότητα ηλιακής ακτινοβολίας είναι απαραίτητη στον οργανισμό μας για  την φυσιολογική δράση της βιταμίνης D

3. Μην εκτίθεσθε άσκοπα στην ηλιακή ακτινοβολία

4. Οταν εκτίθεσθε στον ήλιο προστατευθείτε φορώντας κατάλληλα ρούχα όπως μακριά παντελόνια, μακρυμάνικα φανελάκια ή πουκάμισα, καπέλο, ανιηλικά γυαλιά

5. Αν εκτίθεσθε στον ήλιο με κοντομάνικα πουκάμισα ή φανελάκια προστατεύσθε τα ακάλυπτα μέρη του σώματός σας με μια αντιηλιακή κρέμα

6. Διδάξτε τα παιδιά σας να προφυλάσσονται από τον ήλιο

7. Αν είσθε λάτρης της ηλιοθεραπείας χρησιμοποιείτε αντιηλιακά λάδια ή κρέμες  με υψηλό δείκτη προστασίας και αποφεύγετε πάση θυσία τα ηλιακά εγκαύματα

8. Προφυλάξτε τα μάτια σας φορώντας πάντοτε κατάλληλα αντιηλιακά γυαλιά

9. Μη χρησιμοποιείτε τεχνητές πηγές υπεριώδους ακτινοβολίας για μαύρισμα

10.  Μάθετε να εξετάζετε το δέρμα σας, από την κορυφή μέχρι τα νύχια, για πιθανή εμφάνιση σκουρόχρωμων κηλίδων ή για μεταβολές ήδη υπαρχουσών και συμβουλευθείτε τον γιατρό σας για κάθε μεταβολή